Beyin anevrizması; beyni besleyen ana atardamarlarının zayıf bölgesinin balon halinde genişlemesi olarak tanımlanıyor. Genel olarak ülkemizde her 100 şahıstan 1’inde görülen beyin anevrizmalarının en tehlikeli komplikasyonu ise beyin kanamasına yol açabilmesi. Anevrizması olan şahısların anevrizmasının büyüklüğüne nazaran değişen oranlarda kanama riski bulunuyor ve baloncuğun patlaması sonucu beyinde kanama gelişebiliyor. Kanamamış olan anevrizmaların büyük çoğunluğu belirti vermeden ve ekseriyetle öteki bir maksat için yapılan beyin görüntülemelerinde tesadüfen saptanıyor. Acıbadem Dr. Şinasi Can (Kadıköy) Hastanesi Beyin ve Hudut Cerrahisi Uzmanı Doç. Dr. Yaşar Bayri, kanamış olan anevrizmaların en tipik belirtisinin ise ansızın başlayan şiddetli baş ağrısı ve genel durumda kötüleşme olduğuna dikkat çekerek, “Hastalar bu durumu ‘hayatımın en şiddetli baş ağrısı’ şeklinde tarif ediyorlar. Baş ağrısına bazen kısa süreli bilinç kaybı, bulantı ve kusma eşlik edebiliyor. Nadiren de olsa epileptik nöbet görülebiliyor. Bu tabloda hastanın en kısa sürede sağlık kuruluşuna başvurması hayat kurtarıcı olabiliyor” diyor.
Günler öncesinden ‘uyarıcı’ baş ağrıları gelişebiliyor
Anevrizmanın damar duvarı ince olduğu için bu bölgeden patlayarak kanamaya yol açabiliyor. Bazen anevrizma patlamadan evvel sızıntı halinde kanamalar da olabiliyor. Yapılan çalışmalarda; hastaların yüzde 15-50’sinde patlamadan 6-20 gün evvel gelişen hafif kanamalar nedeniyle ani ve şiddetli baş ağrısı görüldüğü bildirilmiş. Beyin kanaması geçiren hastaların yüzde 10-15’inde ani vefatlar oluşabileceği için bu durumda vakit kaybetmeden sıhhat kuruluşuna başvurmak büyük ehemmiyet taşıyor. Günümüzde anjiografik tomografi, MR anjiografi ve klasik anjiografi prosedürleriyle beyin anevrizmasına teşhis rahatlıkla konulabiliyor.
Kadınlarda 2 kat daha fazla görülüyor
Beyin anevrizmalarının neden oluştuğu şimdi tam olarak aydınlatılmamış olsa da kimi etkenlerin riski artırdığı biliniyor. Anevrizma tüm dünyada erkek ve bayanlarda eşit dağılım gösterse de, 50 yaş üstünde bu oran bayanlarda 2 kat fazla görülecek halde değişiyor. Bu artışta damar sıhhatini koruyan östrojen hormonunun menopozla birlikte azalmasının tesirli olduğu belirtiliyor. Beyin ve Hudut Cerrahisi Uzmanı Doç. Dr. Yaşar Bayri, “İleri yaş, hipertansiyon, sigara ve aşırı alkol kullanımı, ateroskleroz (damar sertliği), travmalar ve endokardit gibi hastalıklar anevrizma riskini yükseltiyor. Bunların yanı sıra polikistik böbrek hastalığı ve fibromüsküler displazi gibi bazı hastalıklarda da anevrizmanın görülme sıklığı daha yüksek oluyor” diyor. Doç. Dr. Yaşar Bayri, ailede birden fazla şahısta var olan anevrizma hikayesinin de riski artırdığına işaret ederek, “Bu nedenle ailesinde fazla sayıda kişide anevrizma öyküsü olanların risk faktörleri ve tarama yapılması için hekimlerine başvurmaları öneriliyor. Zira erken dönemde tedbir alınması hastanın hayatının kurtulmasını sağlıyor” bilgisini veriyor.
Tedavide birinci üç gün çok önemli!
Anevrizma, çoğunlukla damarların ikiye ayrıldığı ve kan akımının fazlaca zorladığı damarlarda, kan damarı duvarlarının incelmesinden kaynaklanıyor. Kan bu incelmiş olan damarlarda akışını sürdürürken, kan basıncındaki artış damardaki küçük bir bölgenin tıpkı bir balon üzere dışarı gerçek şişmesine yol açıyor. Şayet damar gereğinden fazla zayıflamışsa yahut içerisindeki basınç ani artmışsa patlıyor ve bunun sonucunda ‘beyin kanaması’ oluşuyor. Kanamanın gerçekleşmesi halinde anevrizmanın birinci 3 gün içinde tedavi edilmesi büyük değer taşıyor. Çünkü bir defa patlamış ve beyin kanamasına yol açmış olan anevrizmanın ikinci defa kanama riski çok yüksek oluyor.
Klips yoluyla kanama riski önleniyor
Beyin anevrizmalarının tedavisinde gaye, baloncuğun patlaması sonucu gelişebilecek olan beyin kanaması riskini ortadan kaldırmak. Bunun için iki tedavi metoduna başvuruluyor: Balonun açık cerrahi ile klipslenmesi yahut endovasküler teşebbüsler, bir diğer deyişle damar içi uygulamalar ile kapatılması. Beyin ve Hudut Cerrahisi Uzmanı Doç. Dr. Yaşar Bayri, “İşlemin hangi yöntemle yapılacağına karar verilmesinde; anevrizmanın boyutu, yerleşim yeri, hastanın yaşı ve genel sağlık sorunlarının varlığı gibi birçok faktör etkili oluyor” diyor. Açık sistemle yapılan anevrizma ameliyatlarında, mikroskop altında mikrocerrahi formüller kullanılarak, genişlemiş olan baloncuğun boynuna uygun olanveklips denilen kıskaçlarla anevrizmanın kapatıldığını belirterek, “Sorunlu bölgenin dolaşım dışına bırakılması sayesinde kanın anevrizmayla ilişkisi kesiliyor. Kan genişlemiş olan damarın içine giremediği için kanama riski önlenmiş oluyor” diyor. Endovasküler metotta de ekseriyetle kasıktan yerleştirilen kateter aracılığıyla anevrizma kesesi coil ismi verilen tel gibisi husus ile doldurularak kapatılıyor. Doç. Dr. Yaşar Bayri, anevrizmaların çok büyük olduğu ya da kapatma sürecinin her iki metotla de yapılamadığı tablolarda by-pass cerrahisi yoluna başvurulduğunu söyleyerek, “Kanamamış anevrizmalarda ise anevrizmanın boyutuna, şekline ve kanama riskini arttıracak faktörlerin varlığına göre nasıl takip edileceğine karar veriliyor.” diye konuşuyor.
Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı
